AutoCAD'de Ölçülendirme 10 - Tolerans Ölçüsü Nedir?

Merhaba sevgili okurlar,

Tolerans ölçüsü yerleştirme konusunu 3 başlıkta toplamaya çalıştık. İlk yazımızda tolerans ölçüsünün yapısını göreceğiz.


Şekil-1



Şekil-1’de de gördüğünüz gibi tolerans ölçüsü en geniş anlamda 5 parçaya ayrılır. Ancak ilk 2 kutu(geometrik özellik sembolü, tolerans değeri ve malzeme kalitesini gösteren) yaygın kullanılır. Diğer 3 kutu açıklama kutuları olup, 1, 2 ve 3. derece açıklama kutularıdır. Şimdi bu kutuların içindeki değerleri tanıyalım.

Geometrik Karakteristik Sembolleri:

Tolerans ölçüsünün en solunda yer alan bu kutu ölçülendirilen parçanın geometrik karakteristiklerine ait tolerans sembollerini barındırır. Bu kutuda şu semboller yer alabilir.


Şekil-2

Şekil-2’de görülen tablo geometrik karakteristik sembollerinin listesini içerir. Bunlara bir kaç örnek verelim:


Şekil-3 Doğrusallık toleransı.


Şekil-4 Düzlük toleransı (yüzeyin düzlemselliği)


Şekil-5 Açı toleransı


Şekil-6 Silindirik tolerans


Şekil-7 Profil toleransı


Şekil-8 Konumlandırma toleransı

Gördüğünüz gibi basit bir tolerans ölçüsü en sol kutuda geometrik karakteristik sembolü ile başlar. Tolerans ölçüsünün ikinci kutusunda tolerans ve malzeme kalitesi değerleri yer alır.

Malzeme Kalitesi Değerleri:

• M: MMS = Maksimum malzeme kalitesi (Maximum Material Cond.)
• L: LMC = Kabul edilebilir malzeme kalitesi (Least Material Cond.)
• S: RFS = Göz ardı edilebilir (Regardless of Feature Size)

Şekil-9 Malzeme kalitesi yerleşimlerine örnekler.

Şimdi biraz daha karmaşık olan tolerans ölçülerine göz atalım.

Karmaşık Tolerans Ölçüleri:

Tolerans değerinin yanında “Datum” yani ölçü başlangıcı ya da açıklama harfi diyebileceğimiz kutuların yer aldığı ölçülerdir.


Şekil-10-9

Aşağıda karmaşık tolerans ölçü çerçeveleri için olasılık tablosunu görebilirsiniz. (Şekil-10)


Şekil-10 Karmaşık tolerans ölçü çerçeveleri.


Şekil-10-11

Bu karmaşık tolerans ölçülerinden bağımsız olarak tek harfli açıklama kutuları da kullanmak mümkündür. Şekil-11 bu örneği açıklar.

Bu dersimizde geometrik toleransları ve tolerans ölçüsünün yapısını tanıdık. Bir sonraki derste LEADER komutuyla tolerans ölçüsü yerleştireceğiz.

Bu yazıda İngiliz ROYMECH firmasının geometrik tolerans ölçüleri sayfası kaynak olarak kullanılmıştır. Dileyenler sayfaları buradan inceleyebilirler.