Autocad'de Layout Kullanarak Çıktı Almak 1 - Model Boşluğu ve Kağıt Alanı Kavramlarını Anlayalım

Merhaba arkadaşlar,

AutoCAD çizimlerinin çıktıya dönüştürülmesi aşaması kullanıcılara daima karışık gelmiştir. Bunun başlıca nedenleri arasında, ölçek, antet ve pafta sembollerinin boyutları gelir. Bu sorunları halletmek için AutoCAD bir çok araçla donatılmış olsa da çoğu kullanıcı bu gelişmiş çıktı alma araçlarından ya habersizdir ya da kullanımını bilmiyordur. Bu nedenle sizlere AutoCAD’de LAYOUT mekanizmasını kullanarak – ki bu doğru olanıdır – çıktı almayı sıfırdan başlayarak anlatmaya çalışacağım. Yazı dizimi hemen okumaya başlamadan önce, AutoCAD’de ölçek kavramı ve birimleri anlamak adlı makalemize göz atmanızı öneririm.


Bilgisayar ortamı yokken çizimler teknik resim masasında doğrudan kâğıt üzerine yapılırdı. Teknik resmin eğitimi de bu esas üzerinden verilmeye çalışılırdı. Tipik bir çizim şöyle gerçekleşirdi:

• Teknik ressam çizeceği resmin boyutlarını karar verdiği çizim ölçeğine göre hesaplar
• Buna göre kâğıt boyutuna karar verir
• Kâğıdın sağından solundan çizimini tam ortalayacak mesafeleri hesaplar ve çizime başlar.
• Çizim ölçeği kaç ise (örneğin 1/50) 2cm = 1m temsil edecek şekilde tüm çizgilerini çizer.
• Kağıdın çerçeve ve antetini çizerek bitirir.

Çok şükür ki artık AutoCAD ve onun LAYOUT mekanizması var ve çizim yapmak bu kadar zor değil.

Model Boşluğu (Model Space)

Şimdi biraz kavramlardan bahsedelim: AutoCAD’de yapacağınız çizime MODEL adı verilir ve çizimi “Model” boşluğunda yapmanız gerekir.


Şekil.1

Model boşluğunda çizim yaptığınızdan emin olmak için, çizim alanınızın sol alt kısmında yer alan \Model/Layout1/Layout2/ sekmelerinden “Model”’in aktif olmasına dikkat etmeliyiz. (Şekil.1)

AutoCAD Model Boşluğu, çiziminizi gerçekleştirdiğiniz alandır. Bu alanda X,Y ve Z koordinatlarının 0 değerinde olduğu nokta orijin kabul edilerek dilediğiniz büyüklükte çizim yapabilirsiniz. Tek dikkat etmeniz gereken nokta birim kabulü yapmaktır. Model boşluğunda AutoCAD’e girdiğiniz mesafe verileri “çizim birimi” (Drawing Unit) olarak algılanır. Sizin yapmanız gereken 1 çizim birimini 1 ölçü birimi olarak kabul edip çizim yapmaktır.

Örneğin:

• 1 Çizim Birimi = 1 cm
• 1 çizim Birimi = 1 m
• 1 çizim Birimi = 1 inch
• 1 Çizim birimi = 1 feet

Bu kabullerle birlikte UNITS komutunu kullanarak gereken ayarları yapmanızda fayda vardır.


Şekil.2

Pafta Düzeni (Paper Space)

Kağıt alanı (ya da düzeni) modelimizin kağıt üzerinde nasıl yer alacağını düzenlediğimiz kısımdır. Bu kısma geçmek için altta yer alan “Layout” sekmelerinden herhangi birine basmamız gerekir. (Şekil.1)

Dikkat ettiyseniz AutoCAD’de 1 adet Model sekmesi olmasına rağmen, 1’den fazla Layout sekmesi yer alabilir. Bunun nedeni modelinizin tamamını ya da çeşitli kısımlarını briden fazla kağıt düzeninde çıktı alabilecek olmanızdır.


Şekil.3

Şekil.3’de de görüldüğü gibi tipik bir kağıt düzeni 1 adet kağıt (PAPER) ve kağıt üzerinde modelimizi görüntülememize yarayan en az 1 adet görünüm alanı (VIEWPORT) mevcuttur. Pafta düzenine geçtiğinizde sol alt köşedeki UCS belirtecinizin de üçgen olduğunu göreceksiniz.

Pafta düzeninde kâğıt büyüklüğü, modelinizin çıktı almak istediğiniz ölçeğine göre hesaplanır (bunu ileriki konuda işleyeceğiz) ve 1:1 çıktı alınır.

Kağıdın üzerindeki görünüm alanları birer ölçeğe sahiptir ve kağıdın 1:1 çıktısı alındığında görünüm alanları ölçekli basılmış olur.

Pafta düzenindeyken, çizdiğiniz çizgiler, semboller vs. kağıt üzerine çizilir ve çıkıt ölçeklerinin 1:1 (mm) kabulü olduğu unutulmamalıdır. Yani siz 5mm yüksekliğinde yazı istiyorsanız kağıt alanında kullanmak üzere bir yazı stili ayarlayıp yüksekliğini 5 birim yapmalısınız.

Özetle çizimimizi yaptığımız ortama “Model Boşluğu” pafta düzenlemesini yaptığımız alana ise “Kağıt Boşluğu” adını veriyoruz. Kâğıt boşluğunda paftamızı, modelimizin çıktısını almak istediğimiz şekilde düzenleriz.