AutoCAD UCS - 3B Çalışma Ortamında UCS'yi Anlamak - 1

Bu yazı Erhan Toker tarafından gönderilmiştir.

AutoCAD'de 3B çalışanların bilmezlerse olmayacak komutlardan biri UCS dir. UCS nin açılımı ‘User Coordinate System' olarak verilmiştir. Türkçe karşılığı ‘Kullanıcı Koordinat Sistemi' diye geçer. AutoCAD R11 ile denenen Türkçeleştirme çalışmasında KKS olarak ta adlandırılmıştır.

AutoCAD ekranında yeni bir çizim açıldığında koordinat sistemi WCS (World Coordinate System) olarak ayarlı gelir (altlık dosyasında aksi bir ayar yapılmamışsa). Bu koordinat sistemi 0,0,0 noktasını orijin ve XY plan düzlemini yeryüzüne paralel kabul eder. Ekranımız için yeryüzü, ekran yüzeyi olarak düşünülmelidir. Ekrandan size doğru sanal bir dikme çıktığınızda bu da Z koordinatı olur. Bu koordinat sistemi şekil 1'deki gibi bir ikona sahip olur.


Figure 1

Bu ikona "UCS Icon" adı verilir. Özellikle üç boyutla çalışırken hangi koordinat sisteminde olduğumuzu anlamamız açısından gözümüz bu sembolün üzerinde olmalıdır. AutoCAD iki boyutlu nesneleri ve 3 boyutlu olanlarının tabanlarını (küre için kesiti) hep o an geçerli XY düzlemine çizer. Bu mantıkla yola çıkarsak, sonsuz sayıda XY düzlemi ayarlayabileceğimizi kavrarız. Ancak 3 boyutlu bir çizimde ortalama 5-15 UCS, iki boyutlu bir çizimde de nadiren 1-2 UCS ayarına ihtiyacımız olur. Bu ayarların nasıl yapılacağı, UCS komutunun nasıl kullanılacağı, UCS'ye bağlı diğer komutlar ve örnekleri bu yazı dizimizin konusu olacak.

En basit koordinat sistemi düzenlemesi orijin noktasını kaydırmaktır.

Command: UCS
Current ucs name: *NO NAME*
Specify origin of UCS or [Face/NAmed/OBject/Previous/View/World/X/Y/Z/ZAxis]<World>:

UCS komutuna girdiğinizde sizden ilk beklenen yeni koordinat sistemi orijinidir. 2 boyutlu ve 3 boyutlu çizimlerde kullanılabilir. 2 boyutlu çizimlerde odanın köşesi, arsa parselinin köşesi, yol hattının başlangıç noktası gibi noktalar orijin olarak kullanılabilir. Unutmayın orijin değiştirildiğinde koordinatlar da yeni orijine göre belirlenir. Bu durumda haritacılar, yol mühendisleri ve şehir planlamacıları gibi disiplin çizimlerinde dikkatli olmak gerekir.

İkinci kolay kullanım, UCS yi herhangi bir eksen üzerinde döndürmektir. 2 boyutlu kullanımlarda genellikle Z ekseni sabit (menteşe noktası) kabul edilip döndürme yapılır. Döndürme "sağ el kuralına" göre yapılır. Genellikle paftaya dik ya da paralel olmayan bölgeler üzerinde çizim yaparken kullanılan bir tekniktir. Şekil 2'de örnek bir kullanım gösterilmiştir.

Command: UCS
Current ucs name: *NO NAME*
Specify origin of UCS or [Face/NAmed/OBject/Previous/View/World/X/Y/Z/ZAxis]<World>: Z
Specify rotation angle about Z axis <90>:15

Döndürme açısı elle girilebileceği gibi, ekranda iki nokta işaretlemek sureti ile de girilebilir.


Figure 2

Örnek resimde görüldüğü gibi eğik duvara paralel çalışma yapmak amacı ile UCS, Z ekseninde döndürülmüştür. Açı için duvarın resme göre sırası ile sol ve sağ uçları seçilmiştir. Yeni çalışma düzlemi işaretlenen alanla sınırlı olmasa da temsili olarak kırmızı dikdörtgen ile belirtilmiştir. UCS yi bu şekilde ayarladıktan sonra RECTANGLE komutu ile bir dikdörtgen çizmeyi denediğinizde, nesnenin duvarımıza paralel/dik olduğunu göreceksiniz. Oldukça pratik bir kullanım olduğunu hemen fark etmişinizdir. Eğik yol çizimlerine yazılan yazılarda, parsel üzerine yapılan işaretlemelerde ve yazılarda bu özellik çok işe yarar. Bu arada UCS ikonunun nasıl değiştiğine dikkat edin. UCS'nizin WCS konumunda olmadığını eksen takımı başlangıcındaki minik kare (kutucuk) belirler. Eğer WCS de iseniz şekil 1'deki gibi eksen takımının orijininde küçük bir kare kutucuk olur.

İlk yazımda hem komuta bir giriş yapmış, hem de 2 boyutlu kullanım alanlarını anlatmış oldum. UCS komutu yoğunlukla 3 boyutlu çizimlerde kullanılır. Bu sebeple diğer yazılarımda 3 boyutlu kullanıma ağırlık vereceğim.

Gönderen: Erhan Toker, Mimar (iTÜ)